BATI AKDENİZ İHRACATÇILAR BİRLİĞİ ÜYELERİNE
SİRKÜLER 2025-056

Sayın Üyemiz;

1. Fas Tarafından "Kaplamalı Ahşap Lif Levha” İthalatına Karşı Açılan Korunma Önlemi Soruşturmasında Nihai Karar

2. Ticaret Müşavirlerimizle Elektronik Sohbetler- İspanya

3. Kanada / Anti-Damping

4. Kanada / Karbon ve Alaşımlı Çelik Teller Anti-Damping Soruşturması

5. ABD / TIFA 12. Dönem Toplantısı

6. Peynir Çiğ Köfte Standart Tasarısı

7. Dijital Ürün Pasaportu Kamu İstişare Süreci Hk.

8. Eko Tasarım Tüzüğü Geri Bildirim

9. Kritik Hammaddeler Tüzüğü-Stratejik Projeler

10. AB Eko-Tasarım Tüzüğü-Çalışma Takvimi

Konularını içeren duyurularımızın detayları ekte sunulmuştur.

Bilgilerini rica ederim.

Ümit SEZER
Genel Sekreter

1. Fas Tarafından "Kaplamalı Ahşap Lif Levha” İthalatına Karşı Açılan Korunma Önlemi Soruşturmasında Nihai Karar

İlgi: 06.03.2024 tarihli ve 2024/033 sayılı sirküler

21.02.2025 tarihli ve 2025/018 sayılı sirküler

Bilindiği üzere, Fas Sanayi ve Ticaret Bakanlığının 14 Şubat 2025 tarih ve DDC/01/2025 sayılı kamuoyu duyurusu ile, ülkeye yapılacak "kaplamalı ahşap lif levha” ithalatına karşı 16.000 ton (yaklaşık 1,6 milyon m2) kontenjan aşıldığında kilogram başına 1 (bir) Fas dirhemi şeklinde bir korunma önlemi uygulanması kararlaştırıldığı bildirilmişti.

T.C. Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğünden alınan yazıda, bu defa, konuya ilişkin olarak Rabat Ticaret Müşavirliğimizden alınan bir yazıya atıfla, Fas Gümrük ve Dolaylı Vergi İdaresinin 11 Nisan 2025 tarih ve 6651/211 sayılı tebliğinde (Ek), tebliğ ilgisinde yer verilen ve 14 Nisan 2025 tarih ve 7395 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Fas Ekonomi ve Finans Bakanı ile Fas Sanayi ve Ticaret Bakanının 11 Mart 2025 tarih ve 679 sayılı ortak kararnamesiyle, 4411.12.00.90, 4411.13.00.90, 4411.14.00.90, 4411.92.00.90, 4411.93.00.90 ve 4411.94.00.90 GTİP pozisyonlarında kayıtlı olan "reçine veya diğer organik bağlayıcılarla aglomere edilmiş ahşap liflerden üretilen, melamin reçine emdirilmiş dekoratif kağıtlar veya plastik malzemelerle kaplanmış ahşap lifli paneller" ithalatına karşı, yürürlükteki vergilere ek olarak, kilogram başına 1 dirhem tutarında ek vergi uygulanmasına karar verildiğinin belirtildiği ifade edilmektedir.

Aynı yazıda devamla, mezkur Tebliğ'e atıfla, söz konusu önlemin, 15 Nisan 2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girdiği ve 3 yıllık bir süre için geçerli olacağı; öte yandan aşağıdaki durumlarda bu ek verginin uygulanmayacağı belirtilmiştir:

-Ahşap esaslı laminat zemin kaplamaları ve ahşap süpürgelikler gibi yukarıdaki tanıma uymayan ürünlerin ithalatı,

-Tebliğin Ek 'inde belirtilen ve aşağıda yer verilen yıllık kontenjanlar dahilinde ve Fas Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenen Gümrük Muafiyet Talebi ("DFD") ile yapılan ithalatlar,

-Tebliğin Ek 'inde listelenen gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalatlar.

Bununla birlikte, kontenjan seviyelerinin aşağıdaki şekilde ilan edildiği eklenmiştir:

Ek-1: 11 Nisan 2025 tarih ve 6651211 sayılı tebliği

2. Ticaret Müşavirlerimizle Elektronik Sohbetler- Avustralya

Ticaret Bakanlığı Ticaret Araştırmaları ve Risk Değerlendirme Genel Müdürlüğünden alınan bir yazıda, Bakanlığa bağlı olarak dünyanın dört bir yanında ihracatımızın geliştirilmesi için çalışmakta olan Ticaret Müşavir ve Ataşelerimizle Türk iş dünyasını bir araya getirmek üzere Bakanlık tarafından düzenlenmekte olan "Ticaret Müşavirlerimizle Elektronik Sohbet Toplantıları”kapsamında,30 Nisan 2025 Çarşamba günü saat 10.30-12.00 saatleri arasında Avustralya'da görev yapmakta olan Ticaret Müşavirimiz ile "Zoom” programı üzerinden"Avustralya Pazarına Giriş”isimli elektronik sohbet toplantısının gerçekleştirileceği ve söz konusu toplantıya aşağıda verilen link üzerinden kayıt olmak suretiyle katılım sağlanabileceği bildirilmektedir.

Avustralya Elektronik Sohbet Toplantı Linki: https://bit.ly/4kzD8F3

3. Kanada / Anti-Damping

T.C. Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğünden alınan yazıda, Kanada Sınır Hizmetleri İdaresi (CBSA) tarafından "Korozyona Dayanıklı Çelik Ürünler” ithalatına karşı uygulanan önlemin yanı sıra, bir firmamız için bir anti-damping soruşturması yürütüldüğü belirtilmekte ve konuya ilişkin aşağıdaki hususlar bildirilmektedir;

"Söz konusu soruşturmada CBSA tarafından ön karar yayımlanmış olup, firmamız için %22,9 oranında damping marjı hesaplanmıştır. CBSA tarafından yayımlanan bildirimde, 17 Nisan 2025 tarihinden itibaren bahse konu oranda bir geçici önlem uygulanacağı ifade edilmektedir.

Öte yandan, bilindiği üzere Kanada mevzuatına göre CBSA tarafından dampinge ilişkin bulgular yapılırken, Kanada Uluslararası Ticaret Mahkemesi (CITT) tarafından ise mevcut damping uygulamalarının Kanada yerli üretimine zarar verip vermediği analiz edilmektedir.

Bu kapsamda CBSA ön kararını CITT'e iletmiş olup, 22 Nisan 2025 tarihinde CITT tarafından incelemenin başlatıldığına ilişkin bir bildirim yayımlanmıştır.

CBSA tarafından yayımlanan ön karar https://www.cbsa-asfc.gc.ca/sima-lmsi/i-e/cor32024/cor32024-np-eng.html adresinde yer alırken, gerekçeli kararının 2 Mayıs 2025 tarihinde yayımlanması beklenmektedir.

CITT tarafından zarar soruşturmasının başlatılmasına ilişkin bildirim ise https://decisions.citt-tcce.gc.ca/citt-tcce/ra/en/item/18596/index.do adresinde yer almaktadır.”

4. Kanada / Karbon ve Alaşımlı Çelik Teller Anti-Damping Soruşturması

T.C. Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğünden alınan yazıda, Kanada Sınır Hizmetleri İdaresi (CBSA), 22 Nisan 2025 tarihinde ülkemizin yanı sıra Çin, Çin Tayvanı, Hindistan, İtalya, Malezya, Portekiz, İspanya, Tayland ve Vietnam menşeli karbon ve alaşımlı çelik teller ("carbon and alloy steel wire") ithalatına ilişkin bir anti-damping soruşturması başlatmış olup, soruşturma açılmasına yönelik gerekçeli karar ve sürece ilişkin takvim 15 gün içerisinde https://www.cbsa-asfc.gc.ca/sima-lmsi/menu-eng.html adresinde yayımlanacağı ifade edilmektedir.

Yazıda ayrıca söz konusu soruşturmada söz konusu firmadan dampingli ihracat gerçekleşip gerçekleştirmediği ve Kanada yerli üreticilerinde söz konusu ihracattan kaynaklanan bir zarar olup olmadığının yanı sıra, ülkemiz çelik tel sektöründe "özel piyasa koşulları" (particular market situation) olup olmadığı da inceleneceği ifade edilmektedir.

Kanada ilgili mevzuatları uyarınca anti-damping soruşturmaları iki ayrı makam tarafından yürütülmekte olup, bunlardan CBSA dampingin mevcudiyetine yönelik, Kanada Uluslararası Ticaret Mahkemesi (CITT) ise mevcut damping uygulamalarının Kanada yerli üretimine zarar verip vermediğine ilişkin ayrı soruşturmalar yürüttüğü iletilmektedir. Söz konusu soruşturma çerçevesinde, CITT'nin zarara ilişkin ön kararını 60 gün içerisinde, CBSA'nın ise ithalatta dampingin mevcudiyetine ilişkin ön kararını 90 gün içerisinde açıklaması öngörülmektedir. Mezkur soruşturmaya ilişkin Kanada'ya anılan ürünün ihracatçısı firmaların ekte yer alan soru formlarını doldurarak 29 Mayıs 2025 tarihine kadar CBSA'ya iletebilecekleri belirtilmektedir. CBSA tarafından yayımlanan açılış bildirimi https://www.cbsa-asfc.gc.ca/sima-lmsi/i-e/sw2025/sw2025-ni-eng.html adresinde yer almaktadır.

Bununla birlikte, Bakanlığımızın "Ticaret Politikası Savunma Araçları” internet adresinde (www.tpsa.gov.tr) "Türk İhraç Ürünlerine Yönelik Uygulanan Ticaret Politikası Savunma Önlemleri” başlığı altında yer alan "TPSA Önlemlerine İlişkin Faydalı Bilgiler” kısmındaki belgelerin ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından düzenlenen "Ticaret Politikası Önlemleri Soruşturmaları ve Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Uygulamaları Kapsamında Firmalarca Alınacak Avukatlık ve/veya Danışmanlık Hizmeti Harcamalarının Desteklenmesine İlişkin Uygulama Usul ve Esasları”nın (Usul Esaslar) incelenmesinde fayda görülmektedir.

Ek-2: RFI Exporter

Ek-3: RFI Exporter Appendices

5. ABD / TIFA 12. Dönem Toplantısı

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) nden iletilen yazıda, T.C. Ticaret Bakanlığından alınan bir yazıya atıfla, ülkemiz ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında 1999 yılında imzalanan Ticaret ve Yatırım İlişkilerinin Geliştirilmesine İlişkin Anlaşma (TIFA) kapsamında, Ticaret ve Yatırım Konseyi 12. Dönem Toplantısının, ekli taslak gündem çerçevesinde, 14 Mayıs 2025 tarihinde Washington'da yapılmasının planlandığı belirtilmektedir.

Söz konusu TIFA toplantısında, ABD tarafının özellikle ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafından 31 Mart 2025 tarihinde yayımlanan 2025 Yılı Dış Ticarette Engeller Hakkında Ulusal Ticaret Tahmini (National Trade Estimate-NTE) raporunda ülkemizle ilgili tespitlerin gündeme getirilmesinin beklenmekte olduğu, konu NTE raporu ile Türkçe özeti ve ABD tarafının çeşitli temaslarda gündeme getireceklerini ifade ettikleri muhtemel hususları gösteren taslak bir gündem ekte iletilmektedir.

Anılan NTE raporu ile TIFA taslak gündeminde yer alan konulara ilişkin bilgi notu ve konuşma notu (İngilizce) katkılarınız ile ilgili konularda mevcut durum ve gündeme getirilmesinde fayda görülen hususlar ve ABD ile yapılabilecek ortak çalışmalara ilişkin bilgi ve konuşma notlarının 2 Mayıs 2025 Cuma günü 16.00'a kadarGenel Sekreterliğimize (arge@baib.gov.tr) iletilmesi gerekmektedir.

Ek-4: TIFA Draft Agenda

Ek-5: 2025 NTE Raporu Türkiye Bölümü

Ek-6: 2025 NTE Raporu Özet Çeviri

6. Peynir Çiğ Köfte Standart Tasarısı

T.C. Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği Ve Denetimi Genel Müdürlüğünden alınan yazıda Türk Standardları Enstitüsü tarafından hazırlanan "tkt 2025166453 Peynir çiğ köfte" standart tasarısı hakkında görüş talep edilmektedir.

Bahse konu standart tasarısına dair görüş ve tekliflerinizin Ticaret Bakanlığına sunulmasını teminen en geç16 Mayıs 2025 Cuma günü saat 15.00'e kadarekte yer alan görüş formu doldurularak Genel Sekreterliğimize (arge@baib.gov.tr) iletilmesi gerekmektedir.

Standart Tasarısı için: https://intweb.tse.org.tr/Yetki/Login/Login.aspx

Ek-7: Görüş Tablosu

7. Dijital Ürün Pasaportu Kamu İstişare Süreci Hk.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)'den alınan bir yazıda, Ticaret Bakanlığından alınan bir yazıya atfen, Avrupa Komisyonu tarafından, Dijital Ürün Pasaportu (Ditigal Product Passport-DPP) hizmet sağlayıcılarının işleyişine ilişkin kuralları belirleyecek bir yetki tüzüğü kabul edilmesine yönelik bir kamu istişaresi başlatıldığının duyurulduğu bildirimektedir.

DPP, Sürdürülebilir Ürünler için Eko-Tasarım Tüzüğü (ESPR) kapsamında, ürünlerin sürdürülebilirliği, döngüselliği ve yasal uygunluğuna ilişkin bilgilere dijital olarak erişim sağlanması amacıyla geliştirilmekte olup, ilgili sektörel mevzuata bağlı olarak AB pazarına sunulan ürün grupları için aşamalı olarak uygulanacağı ifade edilmektedir.

18 Şubat 2027 tarihinden itibaren, belirli batarya türleri için DPP kullanımı zorunlu hâle gelecek olup, bu ilk ürün grubuna hazırlık olarak Komisyon'un, DPP hizmet sağlayıcılarına ilişkin gereklilikleri belirleyen bir yetki tüzüğü üzerinde çalışmakta oldukları bildirilmiştir. Bu kapsamda, DPP hizmet sağlayıcılarının, bu hizmeti kendileri sunmamayı tercih eden sorumlu ekonomik operatörler için ilgili verileri saklaması ve işlemesi söz konusu olacağı aktarılmıştır. DPP'yi kendisi barındırmayı seçen operatörler için ise, hizmet sağlayıcılar zorunlu yedek kopyayı saklayacakları ifade edilmiştir.

Bu kapsamda, Komisyon'un bu gerekliliklerin olası etkilerini ve bir sertifikasyon sistemi oluşturmanın uygulanabilirliğini değerlendirmek amacıyla bir etki analizi yapmasının beklendiği belirtilmektedir. Bu kapsamda, yetki tüzüğü ile anılan standardizasyon süreciyle belirlenen kuralları tamamlayacak şekilde, DPP hizmet sağlayıcılarına yönelik sorumlu ekonomik operatörlerden sağlanan DPP verilerinin bilgi güvenliği ve hizmetleri, DPP hizmet sağlayıcılarının mali sürdürülebilirliği ve uzun vadeli veri erişimi güvencesi ve hizmet sağlayıcıların gerekliliklere uygun hareket ettiğine dair işletmelere güvence sağlanması konularında ön gereklilikler öngörüldüğü belirtilmektedir.

Bu bağlamda, istişare sürecine ilişkin ayrıntılı bilgilere https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/14382-Digitalproduct-passport-rules-for-service-providers_ linkinden ulaşılması mümkün olup söz konusu taslak mevzuata ilişkin görüşlerin 1 Temmuz 2025 tarihine kadar site üzerinden bildirilmesi ve 2 Temmuz 2025 Çarşamba günü saat 15.00'e kadarekte yer alan görüş formu doldurularak Genel Sekreterliğimize (arge@baib.gov.tr) iletilmesi gerekmektedir.

Ek-8: TİM Görüş Formu

8. Eko Tasarım Tüzüğü Geri Bildirim

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)'den alınan bir yazıda, Ticaret Bakanlığından alınan bir yazıya atfen, Avrupa Komisyonu tarafından, 2023/1670/AB sayılı akıllı telefonlar ve tabletler için Eko Tasarım Tüzüğünün düzeltilmesi amacıyla çıkarılacak taslak tüzüğe ilişkin bir geri bildirim sürecinin başlatıldığı aktarılmaktadır. Bu kapsamda; 2023/1670/AB Sayılı Tüzüğün Ek II'sinde;

• Belirli yedek parçaların onarım yapan profesyonellere veya son kullanıcılara sunulması zorunlu kılınmıştır. Bu bağlamda, ürünün ilk beş yılı boyunca en fazla beş iş günü, kalan iki yıl boyunca ise en fazla on iş günü içinde yedek parçaların sağlanabilmesi gerekmektedir. Ancak, yedek parça sağlama yükümlülüğünün yedi yıldan daha uzun sürmesi gerekebilmektedir. Bu sebeple, kalan iki yıl yerine "kalan yıllar” ifadesi getirilmiştir.

• Ürünün çeşitli parçaları için farklı sökme gereklilikleri belirlenmektedir. Ekran bileşeninin değiştirilmesine ilişkin gereklilikler, sehven iki ayrı bölümde yer almış olup, netlik sağlanması açısından bu durumda değişiklik önerilmektedir.

Bu çerçevede, geri bildirim sürecine ilişkin ayrıntılı bilgilere https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/14634-Correcting-act-of-Commissio%20n-Regulation-EU-2023-1670-laying-down-ecodesignrequirements-for-smartphones-and-tablets_en linkten ulaşılması mümkün olup, söz konusu taslak mevzuata yine aynı linkten 8 Mayıs 2025 tarihine kadar görüş verilmesinin mümkün olduğu ifade edilmektedir.

9. Kritik Hammaddeler Tüzüğü-Stratejik Projeler

T.C. Ticaret Bakanlığının yazısına atfen, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)'nden alınan yazıda; yeşil ve dijital ekonomiye geçişte kritik öneme sahip olan hammaddelere yönelik tedarik güvenliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasının Avrupa Birliği tarafından bir öncelik olarak belirlendiği bildirilmiştir. Bu amaca yönelik olarak Kritik Hammadde Tüzüğü (CRMA) 3 Mayıs 2024 tarihinde Avrupa Birliği (AB) Resmi Gazetesinde yayımlanarak yürürlüğe girdiği iletilmiştir.

CRMA kapsamında, 2030 yılına kadar AB talebi dikkate alınarak, stratejik hammaddelerin çıkarılmasının %10'unun, işlenmesinin %40'ının ve geri dönüştürülmesinin %25'inin AB'de yapılması hedeflenmekte olup Birliğin madencilik, işleme ve geri dönüşüm kapasitesinin geliştirilmesine yönelik Birlik içinde veya üçüncü ülkelerde Stratejik Projeler belirlenmesinin amaçlandığı ifade edilmektedir.

Bu kapsamda açılan çağrı sonrasında alınan başvurular arasından seçilen 47 adet Stratejik Proje açıklandığı bildirilmiştir. Söz konusu Stratejik Projeler toplamda 22,5 milyar Avroluk bir sermaye yatırımı gerektirmekte olup, anılan projeler, AB'nin stratejik hammaddelere güvenli erişimine katkı sağlamaları, çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerine uygunlukları ve teknik olarak uygulanabilir olmaları değerlendirilerek seçildiği bildirilmektedir.

Projeler Belçika, Fransa, İtalya, Almanya, İspanya, Estonya, Çekya, Yunanistan, İsveç, Finlandiya, Portekiz, Polonya ve Romanya'da yer almakta olup, hammadde değer zincirinin bir veya daha fazla segmentini kapsadığı aktarılmıştır. Bu çerçevede, 25'i madencilik, 24'ü işleme, 10'u geri dönüşüm ve 2'si hammadde ikamesi faaliyetlerinden oluşmakta ve CRMA'da listelenen 17 stratejik hammaddenin 14'ünü kapsadığı belirtilmektedir.

Böylece, AB'nin 2030 yılı için belirlenen lityum ve kobalt çıkarma, işleme ve geri dönüşüm hedeflerinin tamamen karşılanması; grafit, nikel ve manganez için de önemli ilerleme kaydedilmesi ve magnezyum ve tungsten içeren projeler ile bu malzemelere dayalı olan AB savunma sanayisinin dayanıklılığının artırılmasının beklendiği ifade edilmektedir.

İlaveten, anılan Stratejik Projeler, 5 Mart 2025 tarihinde açıklanan Otomotiv Sanayi Stratejik Eylem Planı ile duyurulduğu şekilde, öncelikli olarak batarya hammaddelerinin değer zincirinin tüm aşamalarında üretiminin sağlanmasına katkı yapacak şekilde belirlenmiş olup, izin alma prosedürlerinin hızlandırılması, finansmana erişim ve satın alma sözleşmelerinin kolaylaştırılması gibi avantajlardan yararlanılacağı da bildirilmiştir.

Konuya ilişkin ayrıntılı kaynaklara, soru-cevap çalışmasına ve seçilen projelere ilişkin bilgilere aşağıdaki bağlantılardan ulaşılması mümkündür: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_864

Öte yandan, Avrupa Komisyonu (Komisyon) tarafından yapılan 1 Nisan 2025 tarihli basın açıklamasında, AB rekabet kuralları doğrultusunda sanayi iş birliğini teşvik etmek ve Avrupa şirketlerinin belirli kritik hammaddeleri nasıl tedarik ettiği ile geri dönüştürdüğüne dair piyasa katılımcılarından geri bildirim almak amacıyla 31 Mayıs 2025 tarihine değin geçerli olacak bir Görüş Çağrısı (Call for Input) başlatıldığının duyurulduğu ifade edilmiştir.

Söz konusu basın açıklamasında devamla;

1. Kritik hammaddelerin, AB'nin sanayi rekabetçiliği ve stratejik hedefleri açısından taşıdığı hayati öneme istinaden; kritik hammaddelere erişimi güvence altına almak ve geri dönüşümünü sağlamak için karşılaşılan zorluklara yönelik olarak Komisyon'un paydaşlardan görüş talep ettiği;

2. Komisyon'un özellikle kritik hammaddelerin çıkarılması, işlenmesi ve geri dönüştürülmesi ile bu hususlardaki olası iş birliği fırsatları bağlamında AB şirketlerini görüşlerini paylaşmaya davet ettiği;

3. Görüş Çağrısı'nın başlangıçta yenilenebilir enerjiler, dijital teknolojiler, havacılık ve savunma teknolojileri gibi sektörler için kritik öneme sahip 14 kritik ham maddeye odaklanacağı;

4. Bu çalışmanın Temiz Sanayi Mutabakatı kapsamında taahhüt edilen bir durum tespiti niteliğinde olduğu ve bu alanda daha fazla sanayi iş birliğine duyulan ihtiyacı değerlendirmeyi amaçladığı;

5. Ayrıca bu girişimin, Kritik Hammaddeler Yasası kapsamında belirlenen hedefler üzerine inşa edildiği ve 25 Mart'ta Komisyon'un yerli stratejik hammadde kapasitesini artırmak amacıyla 47 stratejik projelik bir listeyi kabul ettiği;

6. Bu girişimin sonraki adımlarının, Komisyon'un alacağı geri bildirimler doğrultusunda değerlendirileceği ve nihai olarak, bu alandaki iş birliği projelerinin AB rekabet kuralları ile uyumluluğu konusunda şirketlere rehberlik sağlanabileceği ifade edilmektedir.

Bu çerçevede Komisyon'un, yeşil ve dijital dönüşüm için kritik önemde olan yenilikçi ürün ve teknolojilerin sürdürülebilir ve dirençli bir değer zinciri yapısı içerisinde, olabildiğince hızlı ve rekabetçi bir şekilde sunulması ve son derece önemli konumda olan kritik hammaddelere erişimin güvence altına alınması konusunda, bir yandan pazar çeşitliliğini artırarak Çin'e olan bağımlılığını azaltmak için MERCOSUR bölgesi ile Serbest Ticaret Anlaşması akdetmesi, Güney Afrika ile ilk Temiz Yatırım ve Ticaret Anlaşması'nı hayata geçirmesi vb. adımları attığı, diğer yandan bunları tamamlayıcı nitelikte olacak şekilde Birlik içerisinde de kritik hammaddelerin çıkarılması ve işlenmesi kapasitesinin artırılması ile geri dönüşüm yoluyla etkin kullanımın sağlanmasını hedefleyen bütüncül çalışmaların yürütüldüğünün görüldüğü belirtilmektedir.

10. AB Eko-Tasarım Tüzüğü-Çalışma Takvimi

T.C. Ticaret Bakanlığının yazısına atfen, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) 'nden alınan yazıda; döngüsel ekonomiye geçişte belirlenecek olan ürün-bazlı eko-tasarım kurallarının genel çerçevesini çizen Sürdürülebilir Ürünler için Eko-Tasarım Tüzüğü'nün (ESPR) 28 Haziran 2024 tarihinde yasalaştığı bildirilmekte olup, konuya ilişkin aşağıdaki hususlar bildirilmektedir;

"Tüzük kapsamında öncelikli ürünlerden başlamak üzere ürün-bazlı eko-tasarım mevzuatlarının çıkarılması öngörülmekte olup, Avrupa Komisyonu'nun ele alacağı öncelikli ürün grupları, eko-tasarım kuralları ve öngörülen mevzuat takvimine dair 2025-2030 Dönemi Çalışma Programı 16 Nisan 2025 tarihinde açıklanmıştır. Bir örneği ekte yer alan Programa göre;

1. 2030 yılına kadar hazırlanacak ürün-bazlı eko-tasarım mevzuatları, AB'nin son dönemde açıkladığı Rekabetçilik Pusulası, Temiz Sanayi Mutabakatı, Demir ve Metal Eylem Planı kapsamında belirlenen önceliklerini destekleyici nitelikte olacaktır. Programın uygulanması, Temiz Sanayi Mutabakatı kapsamında duyurulan gönüllü etiketleme sistemiyle tamamlayıcı olacak şekilde, karbon muhasebe yöntemlerinin sadeleştirilmesi ve uyumlaştırılması hedeflerine katkıda bulunacaktır.

2. Eko-tasarım kuralları, AB pazarına girişte esas alınacak olan ürün performansı kriterleri (dayanıklılık, yedek parça bulunabilirliği, asgari geri dönüştürülmüş içerik) ile bilgilendirme kriterlerini (temel ürün özellikleri, karbon/çevresel ayak izi) kapsayacaktır. Ürün bilgileri, Dijital Ürün Pasaportu (DPP) aracılığıyla ya da enerji etiketi olan ürünler için Avrupa Enerji Etiketleme Ürün Kaydı (EPREL) üzerinden sunulacaktır.

3. Eko-tasarım gereklilikleri, her ürün için ayrı ayrı -benzer ürün grupları için yatay olarak- uygulama mevzuatı (delegated act) ile belirlenecektir. Komisyon, eko-tasarım gerekliliklerini geliştirirken KOBİ'ler ve küçük işletmelere ESPR'nin 22. Maddesi uyarınca özel destek sağlayacaktır.

4. Ürün bazlı eko tasarım kuralları için öngörülen takvim, demir-çelik için 2026, hazır giyim, lastik ve alüminyum için 2027, mobilya için 2028, döşekler için 2029 olarak belirlenirken; yatay olarak çıkarılacak mevzuat için takvim, tamir edilebilirlik için 2027 geri dönüştürülmüş içerik ve elektrikli aletlerin geri dönüştürülebilirliği için 2029 olarak belirlenmiştir.

5. Ara mamullerden demir-çelik için belirlenecek eko-tasarım kurallarının Temiz Sanayi Mutabakatı kapsamında duyurulan yeşil çelik etiketi ile uyumlu olacağı belirtilmiştir. Demir-çelik ve alüminyum için öncelikli olarak ürünün çevresel içeriğine dair sadece bilgilendirme kurallarının getirilmesinin değerlendirileceği, çıkarılacak eko-tasarım kuralların ETS ve SKDM gibi mevcut çevresel ve iklim politikalarını tamamlayıcı nitelikte olacağı vurgulanmıştır.

6. Enerji Etiketlemesi Direktifine tabi ürünlerden çamaşır, bulaşık makinası, buzdolabı, cep telefonu ve tablet gibi ürünlerin yer aldığı 16 ürün grubu da eko-tasarım kuralları belirlenmek üzere ESPR kapsamındaki çalışma programına eklenmiştir.

7. Daha önce önceliklendirilmiş olan ürünlerden ayakkabılar için Atık Çerçeve Direktifi kapsamında "genişletilmiş üretici sorumluluğu ücretlerinin eko-modülasyonu” için eko-tasarım gerekliliklerinin potansiyel kullanımına ilişkin bir çalışma yapılacaktır.

8. Kimyasallar için 2025 sonuna kadar petrokimyasallar, polimerler, özel kimyasallar ve plastikler gibi örtüşen diğer alt segmentler dikkate alınarak eko-tasarım kapsamında ürün gruplarının belirleneceği bir çalışma başlatılacaktır.

9. ESPR etiketi ile tüketicilerin bilgilendirilmesi sağlanacak, yeşil aklamanın önüne geçilecek; ürün bazlı eko-tasarım kuralları, yeşil kamu alımlarına yönelik çıkarılacak uygulama mevzuatı kapsamında "zorunlu asgari ürün kriterlerinin” belirlenmesinde esas alınacaktır.

10. Halihazırda AB pazarına girişte %10 oranındaki mevzuat uyumsuzluğunun, yeni kuralların getirilmesi ile beraber asgariye indirilmesi amacıyla piyasa gözetim otoritelerine yönelik destek mekanizmaları artırılacak, Eko-Tasarım Forumu'nda piyasa gözetim yöntemlerinin etkinliğine yönelik değerlendirmelerde bulunulacaktır.

11. Çalışma Programı kapsamında getirilecek eko-tasarım kuralları ile, AB pazarında 600 milyar Euro hacme sahip elektronik ürünler ile 500 milyar Euro hacme sahip diğer ürünlerin çevresel etkisi azaltılırken AB rekabetçiliğinin korunması sağlanacaktır.”

Ek-9: ESPR Çalışma Programı

---

Ekler:
ek-1.pdf

ek-2.docx

ek-3xlsx.xlsx

ek-4.docx

ek-5.pdf

ek-6.docx

ek-7.xlsx

ek-8.doc

ek-9.pdf