BATI AKDENİZ İHRACATÇILAR BİRLİĞİ ÜYELERİNE

SİRKÜLER NO: 2019/211

Sayın Üyemiz,

T.C. Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü'nden alınan 15/10/2019 tarih 48515625 sayılı yazıda, 12.09.2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'da Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” uyarınca Ticaret Bakanlığı uhdesinde yürütülen devlet yardımı programları kapsamında destek başvurusuna konu yurt içinde gerçekleştirilen harcamaların Türk Lirası cinsinden belirlenmesi gerektiği, ilaveten 06.10.2018 ve 16.11.2018 tarihli Resmi Gazeteler'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'a İlişkin Tebliğ'lerde Değişiklik Yapan Tebliğler” kapsamında, hangi sözleşmelerin döviz cinsinden yapılamayacağının zikredildiği ve talimatların mezkur Tebliğ değişiklikleri dikkate alınarak uygulanması gerektiği ifade edilmiştir.

Birliğimize yapılan muhtelif başvurular çerçevesinde, Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü'nden, anılan pazara giriş belgelerine ilişkin döviz ve/veya dövize endeksli sözleşmeler, faturalar ve ödeme belgeleri dikkate alınarak görüş talebinde bulunulmuştur. Bunun üzerine Ticaret Bakanlığı tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan görüş talep edilmiş ve alınan görüş uyarınca;

Yabancı menşeli olsalar da, Türkiye'de yerleşik belgelendirme kuruluşlarının, 32 sayılı Karar'a ilişkin Tebliğ'in 8 inci maddesinin 19 uncu fıkrasında yer alan istisnalara dahil olmadığı ve dolayısıyla "Türkiye'de yerleşik kişi” olarak kabul edilecekleri,

· 13.09.2018 tarihinden önce, Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında yapacakları her türlü sözleşmelerde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz üzerinden ve dövize endeksli olarak kararlaştırabilecekleri,

· 13.09.2018-13.10.2018 tarihleri arasında, daha önce akdedilmiş yürürlükteki sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerin, Türk parası olarak taraflarca yeniden belirleneceği,

· 13.10.2018 tarihinden sonra ise Türkiye'de yerleşik kişilerin sözleşmelerini Türk parası üzerinden yapmaları gerektiği,

hususları 23.05.2019 tarih ve 4466453 sayılı yazıları ile talimatlandırılmıştır.

Hal böyle iken, konu hakkında şifahi mahiyette soru ve görüş taleplerinin devamı nedeniyle, söz konusu düzenleme kapsamında yaşanılan sorunları daha bütüncül olarak ele almak ve eşgüdüm sağlayabilmek amacıyla Genel Sekreterliklerce karşılaşılan sorunların toplu olarak intikali talep edilmiştir.

Mezkûr yazıya cevaben Bakanlığa ulaşan muhtelif yazılarda aktarılan vakalar da dikkate alınarak, Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında bir toplantı düzenlenmiş olup, toplantı sonucuna ilişkin bilgiler aşağıda özetlenmektedir:

A. Bilindiği üzere, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'a ilişkin Tebliğ'in "Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler” başlıklı 8 inci maddesinin 7 nci fıkrası,

"Türkiye'de yerleşik kişiler kendi aralarında akdedecekleri; aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli

olarak kararlaştıramazlar.

a) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,

b) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,

c) Türkiye'de yerleşik kişilerin yurtdışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,

ç) Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; Türkiye'de başlayıp yurtdışında sonlanan, yurtdışında başlayıp Türkiye'de sonlanan veya yurt dışında başlayıp yurtdışında sonlanan hizmet sözleşmeleri.” hükmünü amirdir.

Bu hükmün (ç) bendinde yer alan "Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; Türkiye'de başlayıp yurtdışında sonlanan, yurtdışında başlayıp Türkiye'de sonlanan veya yurt dışında başlayıp yurtdışında sonlanan hizmet sözleşmeleri” ile, kesintiye uğramayan ve devamlılık arz eden bir hizmete ilişkin sözleşmelerin kastedildiği ve aslen ilgili hüküm ile nakliye hizmetleri özelinde bir düzenlenme gerçekleştirilmesinin hedeflendiği anlaşılmıştır. Dolayısıyla pazara giriş belgelerine ilişkin belgelendirme işlemleri, m.8/7 kapsamında istisnalara dâhil değildir.

B. Yabancı menşeli olsalar da, Türkiye'de yerleşik belgelendirme kuruluşları, 32 sayılı Karar'ın "Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinin (b) fıkrası çerçevesinde "Türkiye'de yerleşik kişi” olarak değerlendirilmektedirler. Öte yandan, mezkûr Tebliğ'in 8 inci maddesinin 19 uncu fıkrası kapsamında dışarda yerleşik kişilerin ülkemizde bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu gibi birimleri için "hizmet alan taraf olmaları halinde” sözleşme ve sözleşmelerden kaynaklanan ödeme yükümlülüklerini dövize endeksli karşılamaları mümkündür. Diğer bir deyişle, bu sayılan birimlerin, 2014/8 sayılı Karar kapsamı müracaatlarda hizmet alan değil veren taraf olmaları nedeniyle, yine belgelendirmeye konu sözleşme ve sözleşmeye dayalı ödeme yükümlülüklerinin dövize dayalı kararlaştırılamayacağı anlaşılmıştır.

C. 2014/8 sayılı Karar ve ilgili mevzuat çerçevesinde düzenlenen Küresel Tedarik Zinciri (KTZ) Yetkinlik Projeleri kapsamında Türkiye'de yerleşik kişilerin yurtdışından satın aldıkları makine, ekipman, vb. unsurların "menkul” olarak yorumlandığı ve 32 sayılı Karar'a ilişkin Tebliğ'in 8 inci maddesinin 9 uncu fıkrası kapsamında taşıt harici menkul satış sözleşmeleri ve ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olmasının mümkün olduğu anlaşılmıştır.

D. Sözleşme bedeli ile bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak düzenlenip düzenlenmediğine ilişkin tespitte "sözleşme”nin esas alınması gerektiği, ödeme yükümlülüğüne ilişkin belgelerin (fatura, dekont vb.) de kendilerini doğuran sözleşmeden ayrı olarak düşünülemeyeceği anlaşılmıştır. Dolayısıyla döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde ödemelerin TL üzerinden yapılması ve faturanın ve dekontun TL olarak tanzim edilmiş olmasına da mezkûr mevzuat uyarınca imkân bulunmamaktadır.

Bu itibarla, 2014/8 sayılı Karar ve ilgili mevzuat kapsamında gerçekleştirilecek destek başvurularında, 23.05.2019 tarih ve 4466453 sayılı talimatla birlikte, yukarıda yer alan hususların da göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Bilgileri ve gereğini önemle rica ederim.

e-imzalıdır

Güliz AKEL ÇETİNKAYA

Genel Sekreter T.